Սերժ Սարգսյանի պաշտոնական կենսագրության մեջ ասվում է, որ «1989-1993 թվականներին ղեկավարել է ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտեն»:
Չակերտներում առնված հատվածը վիճարկելի է, եթե չասենք՝ չի արտահայտում իրականությունը:
Նախ, Արցախում «ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտե» կառույց չի եղել երբեք: Չկա այնպիսի փաստաթուղթ, որի վրա գրված լինի «ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտե»: Արցախում եղել է ԼՂՀ ինքնապաշտպանական բանակ, որի առաջին հրամանատարը եղել է Արկադի Կարապետյանը, ժողովրդի շրջանում ավելի հայտնի «Դաշնակ Ագո» անունով:
1991-ի դեկտեմբերի վերջերին Արցախում կայացան խորհրդարանական ընտրություններ, որոնց արդյունքում չճանաչված երկրի Գերագույն խորհրդի նախագահ ընտրվեց Արթուր Մկրտչյանը ՀՅԴ-ից: Քանի որ Արցախում չկար նախագահի պաշտոն, Մկրտչյանը երկրի փաստացի առաջնորդն էր:
Դա, անշուշտ, չէր կարող բավարարել Հայաստանում նախագահ ընտրված Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Վերջինս, գաղափարական խորը հակասություններ ունենալով ՀՅԴ-ի հետ, Արցախում առաջ էր մղում ՀՀՇ տեղական ցանցի երկու առաջնորդներին՝ Ռոբերտ Քոչարյանին և Սերժ Սարգսյանին:
1992-ի հունվարին կազմվեց Արցախի կառավարությունը: Առաջին վարչապետ Օլեգ Եսայանի կառավարության կազմում Սերժ Սարգսյանը նշանակվեց Պաշտպանության կոմիտեի ղեկավար: Եթե Սարգսյանի պաշտոնական կենսագրության մեջ նշված «ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտե» ասելով նկատի ունեին այս պաշտոնը, ապա այդ դեպքում նա ոչ թե 1989-1993-ին է զբաղեցրել այդ պաշտոնը, այլ ընդամենը 7 ամիս՝ 1992-ի հունվար-օգոստոս ամիսներին:
1992-ի օգոստոսի 10-ին Արցախում լուծարվել էր կառավարությունը և փոխարենը մի քանի օր անց ստեղծվել էր Պաշտպանության պետական կեմիտեն՝ ՊՊԿ-ն, որը ղեկավարում էր Ռոբերտ Քոչարյանը: 7 հոգուց կազմված այդ մարմնում Սերժ Սարգսյանը նշանակվեց բանակի նախարար, իսկ Սամվել Բաբայանը՝ բանակի հրամանատար: Բոլորին է հայտնի, որ Սամվել Բաբայանն էր ինքնապաշտպանության ուժերի փաստացի հրամանատարը: Ավելին, Բաբայանի և Սարգսյանի հարաբերությունները հարթ չէին, և երբ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը 1993-ի օգոստոսին Սերժ Սարգսյանին հրավիրեց Հայաստան, որպեսզի նա զբաղեցնի Հայաստանի պաշտպանության նախարարի պաշտոնը, Սարգսյանը Երևան եկավ ոչ թե Ստեփանակերտից, այլ Մոսկվայից, որտեղ անց էր կացրել մի քանի ամիս:
Սերժ Սարգսյանի կենսագիրները «ԼՂՀ ինքնապաշտպանության ուժերի կոմիտե» ասելով ենթադրաբար նկատի են ունեցել Արցախի ընդհանուր պաշտպանական համակարգը, որի կազմում ներգրավված են եղել մի շարք զորահրամանատարներ և քաղաքական գործիչներ, որոնց թվում՝ Սերժ Սարգսյանը: Վերջինիս Հայաստան տեղափոխվելուց հետո պաշտոնական փաստաթղթերում Արցախի պաշտպանական համակարգի ղեկավար Սամվել Բաբայանը կրել է «ԼՂ պաշտպանության նախարար» և կամ «ԼՂ բանակի հրամանատար» եզրերը:
Սերժ Սարգսյանի պաշտոնական կենսագրության մեջ գրված է, որ նա «1979-1988 թվականներին եղել է ԼԿԵՄ Ստեփանակերտի քաղկոմի բաժնի վարիչ, ապա` երկրորդ քարտուղար, առաջին քարտուղար, կոմկուսի Ստեփանակերտի քաղկոմի պրոպագանդայի և ագիտացիայի բաժնի վարիչ, ԼՂ մարզկոմի կուսկազմակերպությունների բաժնի հրահանգիչ, ԼՂ մարզկոմի առաջին քարտուղար Հենրիկ Պողոսյանի օգնական»: Թե ինչու է հատուկ նշվել Պողոսյանի անունը, բացատրելի է: Երկար ժամանակ, անգամ մինչև այժմ, գրվում է, որ Սերժ Սարգսյանը եղել է մարզկոմի առաջին քարտուղար Բորիս Կևորկովի օգնականը: Որպեսզի այդ շփոթը տեղ չգտնի, Սարգսյանի կենսագրականում հատուկ տեղ է գտել Պողոսյանի անունը:
Այսպիսով, մինչև 1988-ը Սերժ Սարգսյանը եղել է կոմունիստ: Ըստ պաշտոնական կենսագրության՝ Սարգսյանը «Հայաստանի Հանրապետական կուսակցության անդամ է 2006 թվականից, 2006 թվականի հուլիսից մինչեւ 2007 թվականի նոյեմբերը` կուսակցության խորհրդի նախագահ: 2007 թվականի նոյեմբերին ընտրվել է ՀՀԿ նախագահ»:
Պաշտոնական կենսագրության մեջ որևէ խոսք չկա այն մասին, որ Սարգսյանը եղել է նաև Հայոց համազգային շարժում կուսակցության անդամ: 1989-ի նոյեմբերին, երբ կայացավ ՀՀՇ առաջին համագումարը, Սերժ Սարգսյանը պատվիրակ էր Արցախից:
Մինչև 1996 թվականը, ավելի հստակ, մինչև այն հրամանագիրը, որով Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Սարգսյանին նշանակեց Հայաստանի ներքին գործերի և ազգային անվտանգության նախարար, պաշոնական տեղեկագրերում և «Հայաստանի Հանրապետություն» օրաթերթում Սերժ Սարգսյանը կրում էր Սերժիկ Սարգսյան անունը:
Թե երբ է Սարգսյանը հրաժարվել իր անվան վերջին իկ մասնիկից հայտնի չէ: Նշենք, որ Խորհրդային Հայաստանում և Արցախում Սերժիկը շատ տարածված անուն էր: Ընդհանրապես, այդ ժամանակ տարածված էին իկ վերջավորությամբ այլ անուններ ևս՝ Հրաչիկ, Վաչիկ, Ռաֆիկ և այլն:
Հայաստանի որևէ նախագահ, անկախ նրանից՝ ընտրվել է ժողովրդի քվեով կամ ոչ, իրավունք չունի սրբագրումներ մտցնել իր կենսագրության մեջ: Կլինի դա Սերժ Սարգսյանը, Ռոբերտ Քոչարյանը կամ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը:
Պետք է նաև հասկանալ, որ ԽՍՀՄ տարիների համար բոլորովին էլ ամոթ չէր կամ անպատվաբեր չէր ոչ Աղդամի քաղկոմում աշխատելը, և ոչ էլ՝ Բաքվում գտնվող «Անդրկովկասյան կոմերիտական դպրոցն» ավարտելը: Կոմկուսի աստիճաններ բարձրացող ո՞ր հայ կոմունիստը չէ սովորել Բաքվի կուսակցական դպրոցում: Ավելին, Աղդամը, որը տարիներ առաջ ստացել է հայաշունչ Ակնա անունը, այսօր Արցախի մաս է կազմում:
2018-ի ապրիլին Սերժ Սարգսյանը կավարտի նախագահի պաշտոնում երկրորդ ժամկետը: Եթե նրա մասին գիրք կամ գրքեր գրվեն, ապա անհրաժեշտ է, որ նրա կենսագրությունը ներկայացվի ամբողջական և ոչ խեղաթյուրված, քանի որ նա ոչ միայն Հայաստանի նախագահն է, այլ 1988-ից ի վեր Հայաստանի վերջին 30 տարիների պատմության մեջ կարևոր և առանցքային դերակատարություն ունեցող անձնավորություն:
Թաթուլ Հակոբյան
Կարդալ նաև՝
https://www.aniarc.am/2017/06/28/serzh-sargsyan-interview-kisilev-bagramyan-26-tatul-hakobyan/
