Տավուշի մարզում Ծաղկավան անունով երկու գյուղ կա՝ մեկը Իջևանի շրջանում, մյուսը՝ Բերդի: Իջևանի շրջանի Ծաղկավանը, որ երբեմն անվանվում է Ներքին Ծաղկավան, գտնվում է Ջողազի ջրամբարից արևմուտք՝ Իջևան-Նոյեմբերյան ճանապարհի հարևանությամբ:
Ծաղկավանի դեմ դիմաց են գտնվում Ադրբեջանի Ղազախի շրջանի Ղուշչու Այրում և Մազամ գյուղերը:
Ծաղկավանը Տավուշի մարզի հնագույն բնակավայրերից է, հիմնադրվել է մոտավորապես 13-րդ դարի կեսերին: Գյուղը եղել մելիքանիստ, որի համար մինչև 1940-ական թթ. կոչվել է Մելիքգյուղ:
Գյուղի բնակչության թվաքանակի մասին առաջին հստակ տեղեկատվությանը հանդիպում ենք 1831 թվականին: Զավեն Կորկոտյանի “Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)” աշխատության մեջ նշվում է, որ 1831-ին գյուղը ունեցել է 168 բնակիչ, բոլորն էլ հայ:
Նախքան Ծաղկավան, Ներքին Ծաղկավան անունը, կրել է Մելիք գյուղ անունը: Մելիք գյուղից Ծաղկավան է վերանվանվել 1940թ մարտի 2-ին:
Ծաղկավանի բնակչությունը ըստ տարիների եղել է հետևյալը.
1831 թվական – 168 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1873 թվական – 286 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1886 թվական – 405 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1897 թվական – 427 հոգի (համառուսական՝ ցարական մարդահամար), բոլորը՝ հայ,
1908 թվական – 497 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1914 թվական – 529 հոգի (Кавказский календарь, Կովկասյան օրացույց), բոլորը՝ հայ,
1916 թվական – 227 հոգի (Кавказский календарь, Կովկասյան օրացույց), բոլորը՝ հայ,
1919 թվական – 590 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1922 թվական – 494 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1926 թվական – 520 հոգի (ԽՍՀՄ առաջին մարդահամար), բոլորը՝ հայ,
1931 թվական – 645 հոգի, բոլորը՝ հայ,
Ծաղկավանը մինչև Հայաստանի Առաջին Հանրապետությունը՝ 1918 թվականը, Ելիզավետպոլի (Գանձակ, այսօր՝ Գյանջա) նահանգի Ղազախ գավառի կազմում մաս է կազմել ցարական՝ Ռոմանովների Ռուսաստանի:
Մինչև Հայաստանի Առաջին Հանրապետության (1918-1920/21թթ.) կազմ մտնելը Ծաղկավանը Ռուսաստանի կազմում է եղել որպես Վրացական նահանգի (1828-1840), Վրաց-իմերեթական նահանգի (1840-1845), Թիֆլիսի նահանգի (1845-1868) և Ելիզավետպոլի նահանգի (1868-1918) մաս:
Հայաստանի Առաջին Հանրապետության շրջանում ցարական Ռուսաստանի մեջ մտնող Ղազախի գավառը վեճի առարկա է եղել Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև, այստեղ գրանցվել են հայ-թաթարական բախումներ: Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև պետական սահմանը այս հատվածում գծվել է համաձայն 1920 թվականի օգոստոսի 10-ի հայ-ռուսական համաձայնագրի: 1920-ի օգոստոսին Հայաստանը դեռ անկախ էր, մինչդեռ Ադրբեջանը ապրիլին խորհրդայնացվել էր և ենթարկվում էր Մոսկվային:
1920-ի աշնանը թուրք քեմալականները և ռուս բոլշևիկները հարձակում սկսեցին Հայաստանի վրա արևմուտքից և արևելքից: Ռուսական 11-րդ Կարմիր բանակը դեպի անկախ Հայաստան արշավեց հիմնական երկու ուղղությամբ՝ Արցախից, որը 1920-ի մայիսին խորհրդայնացվել էր, և Ղազախի հատվածից:
Դիտել և կարդալ նաև՝
