Քութայիսի նահանգում և գավառներում հայերի թիվը 1897թ. մարդահամարի տվյալներով

1917 թվականի դրությամբ (Ռոմանովների Ռուսաստանի անկման տարին)՝ Ցարական Ռուսաստանի մաս կազմող Անդրկովկասը բաժանված էր 9 վարչատարածքային հատվածների՝ 5 նահանգ (губерния), 3 շրջան (область) և 1 մարզ (округ).

Երևանի նահանգ – Эриванская губерния

Ելիզավետպոլի նահանգ – Елисаветпольская губерния

Բաքվի նահանգ – Бакинская губерния

Թիֆլիսի նահանգ – Тифлисская губерния

Քութայիսի նահանգ – Кутаисская губерния

Կարսի շրջան – Карсская область

Բաթումի շրջան – Батумская область 

Դաղստանի շրջան – Дагестанская область

Զաքաթալի մարզ – Закатальский округ (այսօր մաս է կազմում Ադրբեջանի, հիմնականում բնակեցված է մուսուլման վրացիներով՝ սաինգիլոներով, ինչպես նաև՝ կովկասյան ժողովուրդներով):

19-րդ դարի վերջում Քութայիսի նահանգը բաժանված էր 3 մարզից (округ)` Արդվին, Բաթում, Սուխում, և 7 շրջանից(уезд)՝ Զուգդիդի, Քութայիս, Լեչխում, Օզուրգեթ, Ռաճա, Սենակի, Շորապանի, իսկ 1897 թվականի մարդահամարի տվյալներով ուներ հետևյալ բնակչությունը.

շրջան          վրացի  իմերեթցի մեգրել աբխազ թուրք  հայ  ռուս  սվան  հույն  

1. Արդվին      9,8%       –               –            –           73,9     13.9     –         –     –
2. Բաթում     63,9         –               –            –           3,6        8,1    8,2       –     5,3
3. Զուգդիդի    –             –             98,4         –            –           –        –         –     –
4. Քութայիս   27,2       66,8           –            –             –           –      1,8       –     –
5. Լեչխում      –             66             –            –            –           –        –      32,1   –
6. Օզուրգեթ   95,3         –              –            –             –           –        –        –    3,3
7. Ռաճա        18,6       73,9           –            –            –           –         –        –      –
8. Սենակի     12,4        83,6           –            –             –          –       1,2      –      –
9. Շորապանի 68,2       28,5          1,4          –             –          –          –      –       –
10. Սուխում     1,7          –             22,4       55,3        1,3      6,2      4,8      –     5,1

Քութայիսի նահանգում, ըստ 1897թ մարդահամարի տվյալների, հայերի թիվը տոկոսային առումով կազմում էր 2,3: Հայերը բնակվում էին Արդվինի, Բաթումի և Սուխումի մարզերում՝ կազմելով համապատասխանաբար բնակչության 13.9, 8.1 և 6.2 տոկոսը:

Քութայիսի նահանգում 1897թ. մարդահամարի տվյալներով բնակչության թիվը և շրջանների տարածքը հետևյալն էր.