Հագվի գյուղը գտնվում է Լոռու մարզի Ալավերդու տարածաշրջանում, Ալավերդի քաղաքից 15 կմ հեռավորության վրա, ծովի մակերևույթից 1200 մ բարձրության վրա: Հագվին հիմնադրվել է 17-րդ դարում, առաջին վերաբնակիչները եղել են Օձունի և Հաղպատի հողազուրկ մի քանի ընտանիքներ:
Հագվիին հարևան գյուղերն են Օձունը, Ամոջը, Կաճաճկուտը, Աքորին, Պրիվոլնոյեն, Ուռուտը:
Հագվի գյուղի բնակչությունը ըստ տարիների եղել է հետևյալը.
1886 – 225, բոլորը՝ հայ
1897 – 298, բոլորը՝ հայ
1908 – 210,
1914 – 455,
1916 – 488,
1922 – 459, բոլորը՝ հայ
1926 – 509, բոլորը՝ հայ
1931 – 627, բոլորը՝ հայ
Աղբյուրը՝ Զավեն Կորկոտյան, “Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)”
Պատմությունը
Այսօրվա Ալավերդու շրջանի տարածքը եղել է Բագրատունյաց թագավորության, ապա Կյուրիկյանների և Զաքարյանների կազմում: Ապա ընկել է մոնղոլների և կարակոյունլու ու աղկոյունլու թուրքմենական պետությունների մեջ, իսկ պարսկական տիրապետության շրջանում Վրացական թագավորության կազմում էր: 1801 թվականին Վրաստանի և Հայաստանի հյուսիս-արևելյան հատվածի հետ միացվել է Ռոմանովների ռուսական կայսրությանը որպես Թիֆլիսի նահանգի Բորչալուի գավառի մաս:
Ահա այդ պատճառով՝ վրաց պատմագրությունը և երբեմն՝ քաղաքական գործիչները, տարածքային հավակնություններ են ներկայացնում Ալավերդու շրջանի նկատմամբ, այն համարելով վրացական հող: Հայաստանի Առաջին Հանրապետության տարիներին Ալավերդու շրջանը, որ մտցվեց Լոռու «Չեզոք գոտու» մեջ, հայ-վրացական պատերազմի պատճառ դարձավ: Այդ պատերազմը տեղի ունեցավ 1918 թվականի դեկտեմբերի վերջի շաբաթներին:
Ալավերդու շրջանը, որ 1969-ից վերանվանվեց Թումանյանի շրջան, կազմավորվել է 1930թ. սեպտեմբերին: Խորհրդային Հայաստանի 37 վարչական շրջաններից էր, այժմ մաս է կազմում Լոռու մարզի: Շրջանի վարչական կենտրոնը Ալավերդի քաղաքն էր: Ուներ 3 քաղաքատիպ ավան, որոնք այսօր ունեն քաղաքի կարգավիճակ՝
Ախթալա,
Թումանյան,
Շամլուղ,
ինչպես նաև հետևյալ բնակավայրերը.
Աթան, Ահնիձոր, Ամոջ, Արդվի, Արևածագ, Աքորի, Այգեհատ, Դսեղ, Թեղուտ, Լորուտ, Ծաթեր, Ծաղկաշատ, Կաճաճկուտ, Կարմիր Աղեկ, Հագվի, Հաղպատ, Ճոճկան, Մարց, Մեծ Այրում, Մղարթ, Նեղոց, Շամուտ, Շնող, Չկալով, Ջիլիզա, Փոքր Այրում, Քարինջ, Քարկոփ, Օձուն:
Պատրաստեց Թաթուլ Հակոբյանը
Լուսանկարը՝ Անդրանիկ Քեշիշյան
Կարդալ ու դիտել նաև՝
