Ցողամարգը Շիրակի մարզի Աշոցքի տարածաշրջանի (նախկինում՝ Ղուկասյանի շրջան) բնակավայրերից է:
Ղուկասյանի շրջանը կազմավորվել է 1937 թվականի դեկտեմբերի 31-ին՝ իր մեջ ներառելով 9 գյուղական խորհուրդներ ընդհանուր 26 բնակավայրերով:
Ցողամարգը, որ մինչև 1946 թվականի նոյեմբերի 12-ը ունեցել է Ճզըխլար, Չիզիխլար անվանումը, իր մեջ, որպես գյուղական խորհրդի կենտրոն, ներառել է նաև Գոգհովիտ գյուղը՝ նախկինում՝ Թաքնալի:
Նախքան Ղուկասյանի շրջանի ձևավորումը՝ Ցողամարգը և շրջանի գյուղերը մտել են Ամասիայի՝ Աղբաբայի շրջանի մեջ: Աղբաբայի շրջանի արևմտյան մասը, մինչև Ախուրյան գետը, մտել է Կարսի մարզի մեջ: Ցողամարգը նախկինում մտել է Երևանի նահանգի Ալեքսանդրապոլի գավառի մեջ:
Համաձայն 1897թ. Ռուսական կայսրության առաջին և վերջին մարդահամարի, Աղբաբայի շրջանում ամենամեծ գյուղը եղել է Ցողամարգը՝ 877 հոգի, բոլորը՝ հայ:
Զավեն Կորկոտյանի “Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)” աշխատության համաձայն՝ Ցողամարգում տարբեր թվականներին անցկացված հաշվառումների և մարդահամարների համաձայն եղել է հետևյալ բնակչությունը.
1831թ. – 174 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1873թ. – 627 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1886թ. – 794 հոգի, բոլորը՝ հայ,
1897թ. – 877 հոգի, բոլորը՝ հայ, Ռուսական կայսրության առաջին և վերջին մարդահամար,
1908թ. – 960 հոգի, ազգությունը չի նշվել,
1914թ. – 1056 հոգի, ըստ Կովկասյան օրացույցի՝ 1148 հոգի, ազգությունը չի նշվել,
1916թ. – 967 հոգի, ազգությունը չի նշվել,
1919թ. – 1864 հոգի, ազգությունը չի նշվել,
1922թ. – 525 հոգի, բոլորը՝ հայ, ազգությունը չի նշվել,
1926թ. – 515 հոգի, բոլորը՝ հայ – ԽՍՀՄ առաջին մարդահամար,
1931թ. – 654 հոգի, բոլորը՝ հայ:
Ցողամարգը այսօր բնակավայր է վերջերս կառավարության որոշմամբ խոշորացված Սարապատ համայնքի կազմում, կենտրոնը՝ Թորոսգյուղ:
Սարապատ համայնքի կազմում ընդգրկված են Թորոսգյուղ, Արփենի, Բաշգյուղ, Գոգհովիտ, Լեռնագյուղ, Կաքավասար, Հարթաշեն, Հողմիկ, Ձորաշեն, Մուսայելյան, Սալուտ, Սարապատ, Վարդաղբյուր, Ցողամարգ և Փոքր Սարիար բնակավայրերը:
Ըստ 2013 թվականի հունվարի 1-ի տվյալների, Ցողամարգը ունեցել է 555 բնակիչ:
Լուսանկարը՝ ՀԵՏՔ-ի
Կարդալ նաև՝
https://www.aniarc.am/2016/02/13/amasia-ashotsk-1831-aghbaba-korkotian/
Ամասիա (Աղբաբա). Կարսի մարզից միակ կտորը, որ մնաց Հայաստանին
Զավեն Կորկոտյան. Խորհրդային Հայաստանի բնակչությունը վերջին հարյուրամյակում (1831-1931)