ԱՋՀԱՄԲՈՒՅՐԸ ՊԱՏՐԻԱՐՔԱՐԱՆՈՒՄ
Մեծ օր է Ստամբուլի հայ համայնքի համար: Փակ են բոլոր դպրոցներն ու խանութները: Վաղ առավոտից բազմաթիվ հավատացյալներ, ուխտավորներ բոլոր դասերից և բոլոր տարիքներից, Ստամբուլի բոլոր թաղերից և գործող 30 եկեղեցիներից ու նույնիսկ գավառներից եկել, հավաքվել են Պատրիարքարանի առաջ, շրջակայքում, մայթերի վրա, տեսնելու Ամենայն Հայոց Հայրապետին, համբուրելու Նրա Ս. Աջը և ստանալու օրհնությունները:
Պատրիարքարանի դիվանի կողմից պաշտոնական հաղորդագրություն է տրված մամուլին, որով հայտնվում է, որ Վեհափառ Հայրապետը Պատրիարքարանում բարեհաճում է ընդունել Իր բոլոր զավակներին և օրհնել նրանց:
Առավոտյան, հյուրանոցի Իր հարկաբաժնում, Վեհափառ Հայրապետը ընդունում է հատուկ և պաշտոնական մի շարք այցելություններ, և ապա մեկնում Պատրիարքարան, ուր ականատես է լինում սրտառուչ հարգանքի, սիրո տեսարանների:
Բացվում են Պատրիարքարանի հանդիսությանց դահլիճի դռները և հավատացյալների բազմությունը, ուխտավորի ջերմեռանդությամբ և երանությամբ, տողանցում է Հայրապետի գահի առաջով, համբուրելով Նրա Ս. Աջը …
Ահա թե ինչպես է նկարագրում ականատես մի անձնավորություն այդ հուզիչ, անմոռանալի պահը.
«Հուզիչ էր տեսարանը մանավանդ, երբ հավատացյալ մայրեր, քույրեր, եղբայրներ, զավակներ և թոռներ դահլիճի դռան առջևեն կարգի կմտնեին և լուռ, երկյուղածությամբ և խոր հավատքով կմոտենային Նորին Վեհափառության:
Կտեսնեինք կիներ, որոնք դահլիճի դուռեն կհանեին իրենց կոշիկները և դահլիճի կեսեն իսկ ծնրադիր, ուխտի գացող ուխտավորի մը հավատքով, կմոտենային Վեհափառ Հայրապետին, կհամբուրեին Անոր քղանցքը, հետո կառնեին Անոր Աջը, կհամբուրեին, կհամբուրեին, չէին գոհանար, անգամ մը ևս իրենց երեսները կքսեին Անոր քղանցքին և հակառակ իրենց կամքին, կստիպվեին հեռանալ անկե: Այս տեսարանը երեկ կրկնվեցավ բազմաթիվ անգամներ, ամեն անգամուն ալ հայտնի հուզումով պատելով Վեհափառ Հայրապետը» («Մարմարա» օրաթերթ, 6 հուլիսի 1961 թ.):
Վեհափառ Հայրապետը հայրական հոգածությամբ և գուրգուրանքով հետաքրքրվում էր իր զավակներով և հուզումով սպասում, որ վերջին ուխտավորն իսկ չզրկվի հայրապետական օրհնությունն ստանալու երանությունից:
«Եվ այս,- եզրակացնում է «Ժամանակ»-ի թղթակիցը,- կշարունակվեր այսպես: Պատանի մը ծերունիի մը կհաջորդեր, մամիկին քովնիվեր շնորհալի երիտասարդուհի մը, բոլորը, բոլորն ալ երկյուղած, բոլորն ալ սիրազեղ և երանությամբ արբշիռ, … Աջը առնել Վեհափառին:
Ի՜նչ անմոռանալի օրեր, ի՜նչ հուզումնալից պահեր են ասոնք, որոնցմե դարեր ամբողջ հեռու մնացած էր Ստամբուլի հայը», «Ժամանակ» օրաթերթ, 6 հուլիսի 1961 թ.):
Նույն օրը, Պատրիարքարանում, Վեհափառ Հայրապետը ընդունեց նաև համայնքային մարմինների, վարժարանների տնօրենների, դպրաց դասերի և երգչախմբերի, վարչական խորհուրդների անդամների պաշտոնական այցելությունները և սիրալիր զրույց ունեցավ բոլորի հետ:
Վեհափառ Հայրապետին այցելեցին նաև հայ կաթոլիկ համայնքի վիճակավոր գերապայծառ Տ. Պողոս արքեպիսկոպոս Քիրեճյանը՝ ընկերակցությմբ Տ. Հովհաննես Չոլախյանի և Տ. Գասպար Պեյլերյանի, Վիեննայի Մխիթարյան հայերի անունից Հ. Սարգիս Բարոյանը, Հ. Գրիգորիս Մանյանը և Հ. Գաբրիել Այանյանը, Վենետիկի Մխիթարյանների անունից Հ. Հակոբոս Փոսպըյըգյանը և Հ. Անտոն Ճիվանյանը, հայ բողոքականների անունից պատվելի Ա. Ազատյանը:
Ավելի ուշ, Վեհափառ Հայրապետը ընդունեց Սահմանադիր ժողովի անդամ օրիորդ Հերմինե Գալուստյանի և երաժիշտ Հովհաննես Չեքիճյանի այցելությունները:
ՎԵՀԱՓԱՌ ՀԱՅՐԱՊԵՏԸ ԱՅՑԵԼՈՒՄ Է ՍՏԱՄԲՈՒԼԻ ՆԱՀԱՆԳԱՊԵՏԻՆ
Հուլիսի 6-ին, հինգշաբթի, առավոտյան ժամը 10-ին, Վեհափառ Հայրապետը Իր շքախմբով այցելում է Թաքսիմի Անկախության հուշարձանին և ծաղկեպսակ զետեղում Ամենայն Հայոց Կաթողիկսո Վազգեն Ա» մակագրությամբ:
Հետմիջօրեի ժամը 14.30-ին, Վեհափառ Հայրապետը պաշտոնական այցելություն է տալիս Ստամբուլի նահանգապետ զորավար Ռեֆիկ Տուլգային, Սարաճանեպաշըի քաղաքապետության նոր շենքում:
Ստամբուլի նահանգապետին տրված պաշտոնական այս այցելության ժամանակ Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսին ընկերակցում են Տ. Մամբրե և Տ. Կոմիտաս սրբազանները, Տ. Պարգև վարդապետը, պատրիարքական փոխանորդ արժանապատիվ Տ. Արամ ավագ քահանան, սահմանադիր ժողովի անդամ օրիորդ Հերմինե Գալստյանը, պր. Արա Գույումճյանը, պր. Կարապետ Ղազարյանը և պր. Կարապետ Աբրահամյանը:
Վեհափառ Հայրապետը քաղաքապետարանի բակում դիմավորվում է պրոտոկոլի տեսուչ Ֆերիտոն բեյի կողմից և առաջնորդվում հյուրասրահ Իր շքախմբով:
Ստամբուլի պր. նահանգապետը ողջունում է Ամենայն Հայոց Հայրապետի այցելությունը Ստամբուլ և հանուն իր կառավարության խորունկ ցավակցություն է հայտնում Գարեգին Պատրիարքի մահվան տխուր առիթով՝ Վեհափառ Հայրապետին և հայ համայնքին:
Վեհափառ Հայրապետը շնորհակալություն է հայտնում պր. նահանգապետին նրա ողջույնի և մխիթարական խոսքերի համար, Իր ողջույններն ու մաղթանքներն է հաղորդում պր. նահանգապետին, Ստամբուլ քաղաքին և հյուրընկալ այս երկրին, ուր հայ ժողովրդի մի կարևոր հատված և Հայ Եկեղեցին ապրում են խաղաղ:
Այնուհետև Ամենայն Հայոց Վեհափառ Հայրապետի և պր. նահանգապետի միջև տեղի է ունենում զրույց, ջերմ մթնոլորտում: Ապա հրաժեշտ է առնում Վեհափառ Հայրապետի պր. նահանգապետից և Իր շքախմբով վերադառնում Պատրիարքարան:
ԵՐԱՆԱՇՆՈՐՀ Տ. ԳԱՐԵԳԻՆ ՊԱՏՐԻԱՐՔԻ ՎԵՐՋԻՆ ՕԾՈՒՄԸ ԵՎ ՀՈՒՂԱՐԿԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ
Հուլիսի 7-ին, ուրբաթ, Վեհափառ Հայրապետի բարձր նախագահությամբ, Գումգափուի Մայր Եկեղեցում, կատարվում է հանգուցյալ Պատրիարքի վերջին օծումը:
Առավոտյան, Մայր Եկեղեցու զանգերը, տխուր և գուժական, ղողանջում են ընդհատ-ընդհատ:
Տաճարը լիքն է հավատացյալներով: Ստամբուլի հայ համայնքը իր վերջին հարգանքն է մատուցում իր սիրելի Պատրիարքին: Դասերում տեղ են գրավել պաշտոնական բարձր անձնավորություններ, դիվանագիտական մարմինների ներկայացուցիչներ և դավանությանց ներկայացուցիչներ:
Անձամբ ներկա է Հունաց Տիեզերական Պատրիարք Նորին Ամենապատվություն Տ. Աթենագորասը: Ներկա է նաև Ստամբուլի նահանգապետ զորավար Ռեֆիկ Տուլգան իր շքախմբով:
Մայր Եկեղեցու ատյանում դրվել է հանգուցյալ պատրիարքի մարմինը դագաղում, եպիսկոպոսական լրիվ զգեստավորման մեջ, շրջապատված Ս. Խաչ դպրեվանքի սաներով: Չորս քահանա հայրեր, լռիկ-մնջիկ, Սաղմոս են քաղում, մինչ վեց քահանաներ, զգեստավորված, պատվո պահակ են կանգնել, որպես դագաղակիրներ:
Ժամը 9.30-ին, Վեհափառ Հայրապետը Պատրիարքարանից եկեղեցական թափորով առաջնորդվում է Մայր Եկեղեցի, ուր հոգեհանգստյան պատարագ է մատուցում գերաշնորհ Տ. Շնորհք սրբազանը: Սուրբ պատարագի երգեցողությունները կատարում են «Գողթան» և «Կոմիտաս» միացյալ երգչախմբերը, ղեկավարությամբ դոկտ. Տիգրան Մամիկոնյանի: Երգեհոնի վրա ընկերակցում է պր. Ժիրայր Ասլանյանը:
Սուրբ պատարագը, հանդիսավորությամբ և տպավորիչ, վեհությամբ շարունակվում է մինչև «Ողջոյն»:
Վեհափառ Հայրապետը, քահանայապետական լրիվ զգեստավորման մեջ, ավանդատնից առաջնորդվում է Ավագ Սեղան՝ կատարելու հանգուցյալի վերջին օծումը, առընթերակայությամբ Տ. Մամբրե և Տ. Սերովբե սրբազանների:
«Էջմիածին», Պաշտոնական ամսագիր, Հայրապետական Աթոռոյ Ս. Էջմիածնի, Ը, 1961
