Հայոց Բագրատունի թագավորության (884/885-1045) մայրաքաղաքներից Կարսը թուրքերը գրավել են 1920 թվականի հոկտեմբերի 30-ին: Վերջին քաղաքապետը՝ Համազասպ Նոհրադյանը մեկն էր այն բազմաթիվ հայ սպաներից, պաշտոնյաներից ու քաղաքացիական բնակչությունից, ով գերվեց և սպանվեց: Նոհրադյանը նվիրյալ Դաշնակցական էր, Կարսի հայկական դպրոցի ուսուցիչ: Նրա մասին պատմող այս հատվածը վերցրել են Հայրենիք ամսագրից:
Իր աշխատունակութեամբ, տոկունութեամբ եւ գաղափարականութեամբ առաջնակարգ տեղ էր գրաւում Համազասպ Նոհրատեանը: Նա մէկն էր այն գաւառական գործիչներից, որոնք ամէն տեսակ զրկանքներով ու զոհաբերութիւններով, լոյս եւ կենդանութիւն էին մտցնում հայկական գաւառների մութ ու խաւար անկիւններում: Սոսկալի պիտի լինէր մեր գաւառների ժողովրդի կացութիւնը, եթէ չլինէին այդ իրաւամբ հերոս եւ առաքինի տեղական գործիչները:
Համազասպ Նոհրատեանը մնաց միշտ առաջաւոր դիրքերում: Նրան հալածեց ոստիկանութիւնը, աքսորեց երկար տարիներ: Նա ենթարկուեց բանտարկութեան, բայց չհրաժարուեց յեղափոխական գործունէութիւնից: Ինչ եռանդով որ 1890 թուականին նա փարեց Դաշնակցութեան, նոյն եռանդով էլ շարունակեց մինչեւ իր կեանքի վերջը:
Հայաստանի Հանրապետութեան ժամանակ նա վարում էր Կարսի քաղաքագլխի պաշտօնը: Կարսը ընկնելուց յետոյ, զոհ գնաց տաճիկների բարբարոսութեան:
Հայրենիք ամսագիր, թիւ 8, յունիս 938, էջ 150-151:
