Միջազգային արբիտրաժը ընկերության համար տարբերակներից մեկն է. Հայկ Ալոյան
Տեւական ժամանակ է՝ օդից կախված է Ամուլսարի հարցը: «Լիդիան Արմենիա» ընկերությանը հանձնարարվել է զերծ մնալ հանքավայրում ընդերքօգտագործման հետ կապված գործողություններ կատարելուց, ինչը ամենեւին էլ ընկերություն սրտով չէ: Դա ակնհայտ է դառնում նրանց ներկայացուցիչների տված հարցազրույցներից եւ պաշտոնական պարզաբանումներից: Ի վերջո, ի՞նչ քայլեր է պատրաստվում իրականացնել ընկերությունը:
«Միջազգային արբիտրաժը ընկերության համար տարբերակներից մեկն է»,- այս մասին armtimes.com-ի հետ զրույցում հայտարարեց «Լիդիան Արմենիա» ՓԲԸ գործադիր տնօրեն Հայկ Ալոյանը:
– Պարոն Ալոյան, արդեն շուրջ 2 ամիս է՝ ՀՀ բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի կողմից «Լիդիան Արմենիա» ՓԲԸ-ին հանձնարարվել է ձեռնպահ մնալ Ամուլսարի հանքավայրում ընդերքօգտագործման հետ կապված որեւէ գործողություն կատարելուց մինչեւ ՀՀ բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի առաջարկության հիման վրա լիազոր մարմնի կողմից նոր փորձաքննության իրականացումն ու դրա արդյունքներով փորձաքննական եզրակացության ընդունումը: Այս որոշումից հետո ընկերությունն իր պաշտոնական պատասխանում նշել էր, որ Տեսչական մարմնի եզրակացությունն անպայման կբողոքարկի համապատասխան ատյաններում։ Ի՞նչ քայլեր եք ձեռնարկել մինչ այժմ:
– Նախ, ուզում եմ հիշեցնել, որ գործունեությունից ձեռնպահ մնալու վերաբերյալ տեսչական մարմնի հանձնարարությունը հիմնված էր ապօրինի ակտի վրա, որի հիմքում ենթադրության հիման վրա հայտնաբերված թիթեռն ու բույսն էին: Երկու ենթադրություններն էլ գնահատվեցին եւ հերքվեցին մեկ շաբաթ անց՝ Բնապահպանության նախարարության կողմից: Հաստատվեց, որ թիթեռը չի բնադրվում եւ ապրում Ամուլսարում, իսկ բույսը, որը հայտնաբերել են, կարմիր գրքի բույս չէ: Հետեւաբար, որեւէ իրավական հիմք չկար հանձնարարել մեզ ձեռնպահ մնալ գործունեությունից: Այդուհանդերձ, շինարարական աշխատանքները Ամուլսարում դադարեցված են: Բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչությունը իր հանձնարարականը հետ չի կանչել, իսկ ճանապարհները ապօրինի փակած մի խումբ անձինք չեն հեռացվել, եւ օրենքը չի գործարկվել: Այդուհանդերձ, մենք համապատասխան վարչական վարույթ ենք դիմել տեսչական մարմնի որոշման դեմ, լսումներն առայժմ հետաձգվել են: Հայաստանում նման խտրական վերաբերմունքի ոչ մի այլ ընկերություն, իմ կարծիքով, չի արժանացել:
– Ընկերության Կայուն զարգացման գծով փոխնախագահ Արմեն Ստեփանյանը մի քանի ամիս առաջ կայացած մամուլի ասուլիսի ժամանակ նշել էր, որ ընկերության գործիքակազմի մեջ է մտնում նաեւ միջազգային արբիտրաժային դատարան դիմելը: Արդյո՞ք պատրաստվում եք դիմել վերոնշյալ դատարան: Ի՞նչ սպասելիքներ ունեք այդ դատարանից, որքա՞ն փոխհատուցում պետք է տրվի ընկերությանը ձեր հաշվարկներով:
– Միջազգային արբիտրաժը ընկերության համար տարբերակներից մեկն է:
– Ձեր բերած փաստարկները ավելի լուրջ են, քան բնապահպանության եւ ընդերքի տեսչական մարմնի՞ բերած փաստարկները: Խնդրում եմ հիմնավորել, թե ինչո՞ւ:
– Դարձյալ, եկեք հստակեցնենք: Տեսչական մարմնի կողմից «հայտնաբերած» միակ «պատճառը», որի հիման վրա հանձնարարվել էր դադարեցնել աշխատանքները, թիթեռն ու բույսն էին, ինչը, ինչպես պարզվեց, բոլորովին անհիմն էր: Այս փաստարկները հերքվել են Բնապահպանության նախարարության կողմից: Այնպես որ, տեսչական մարմինը որեւէ իրավական փաստարկ չունի: Մյուս բացթողումները, որոնց մասին խոսում է տեսչական մարմինը կամ տուգանքի կամ շտկման ենթակա բացթողումներ են եւ որեւէ կերպ չեն առնչվում աշխատանքները դադարեցնելու նրանց հանձնարարության հետ: Այդուհանդերձ, մենք իրավական կարգով վիճարկում ենք ակտն ամբողջությամբ, քանի որ համարում ենք, որ այն ապօրինի է եւ ակնկալում ենք օրենքի կիրարկում:
– Դուք նշել եք, որ միջազգային ներդրողների մոտ անվստահություն է առաջանալու Հայաստանի նկատմամբ Ամուլսարի հարցի վերաբերյալ: Նրանց համար ավելի կարեւոր չէ՞ այն հանգամանքը, որ Հայաստանը հանուն բիզնես շահի չի առաջնորդվում եւ բնապահպանական վտանգների առաջ չի կանգնեցնում իր երկրի բնակիչներին:
– Առաջինն, ինչի վրա ուշադրություն է դարձնում ցանկացած ոլորտում ցանկացած ներդրող՝ օրենքի գերակայությունն ու կանխատեսելիությունն է: Հստակ է, որ միջազգային ներդրումային շուկան այժմ տեսնում է հետեւյալ պատկերը. Տորոնտոյի ֆոնդային բորսայում ցուցակված խոշոր ներդրողը, որը օրինապաշտ ընկերություն է, ապօրինի կերպով զրկված է աշխատելու հնարավորությունից: Ներդրողները բավարար գիտելիք ունեն՝ դա հասկանալու, հենց միայն այն պատճառով, որ Ամուսարը աշխատում է Միջազգային ֆինանսական կորպորացիայի եւ Վերակառուցման եւ զարգացման եվրոպական բանկի ստանդարտներով: Ընկերությունն անցնում է միջազգային աուդիտներ եւ ապացուցել է, որ համապատասխանում է տեղական եւ միջազգային բնապահպանական չափանիշներին: Ավելին ասեմ, եթե օրինակ, Ամուլսարը լիներ Հայաստանի միակ հանքարդյունաբերական ծրագիրը, անհիմն բնապահպանական մեղադրանքները ինչ-որ տեղ հասկանալի կարող էին լինել: Բայց ներդրողները տեսնում են, որ մոտ մեկ տասնյակ այլ հանքեր շարունակում են աշխատել, իսկ միակ ծրագիրը, որը զրկված է օրինական աշխատանքի իրավունքից՝ Ամուլսարն է, այն դեպքում, երբ սա միակ ծրագիրն է, որն անցել է մի շարք միջազգային բնապահպանական աուդիտներ եւ առաջնորդվում է միջազգային ամենախիստ չափանիշներով: Անկեղծ ասած, սա չի կարող ընդունելի լինել որեւէ ներդրողի համար:
Ի դեպ, տարածված միֆ կա, որ Լիդիանի շուրջ իրավիճակը ազդում է միայն հանքարդյունաբերության ոլորտի պոտենցիալ ներդրողների վրա: Իրականում՝ ոչ: Ցանկացած ոլորտում պոտենցիալ խոշոր ներդրողը առաջին հերթին նայելու է այդ երկրում այլ ներդրողների փորձին: Եւ Լիդիանի օրինակը աչք է ծակելու: Ես այս ամենը մեծ ցավով եմ ասում, քանի որ ինձ համար հստակ է, որ սա բացասաբար է ազդելու երկրի վրա, իսկ ես նման բան չէի ուզենա տեսնել: Լիդիանը արեւմտյան բորսայում ցուցակված ամենախոշոր ներդրողն է Հայաստանում: Ամուլսարը արժեք է մեր երկրի համար: Եւ ես կարծում եմ, որ մենք, կառավարության հետ համատեղ, պետք է լուրջ ջանքեր ներդնենք՝ իրավիճակը շտկելու համար:
