Պարույր Հայրիկյանը և նրա հիմնադրած Ազգային ինքնորոշում միավորումը առաջիկա խորհրդարանական ընտրություններին մասնակցելու է Սեյրան Օհանյան-Վարդան Օսկանյան-Արամ Գասպարի Սարգսյան դաշինքով:
Հայրիկյանը քաղաքականության մեջ է 1960-ական թվականների կեսերից, երբ անդամակցեց Հայկազ Խաչատրյանի ստեղծած ընդհատակյա Ազգային միացյալ կուսակցությանը՝ ԱՄԿ-ին:
Բրեժնևյան լճացման տարիներից մինչև Միխայլ Գորբաչով Հայրիկյանը իր այլախոհական գործունեության պատճառով 17 տարի անցկացրել է խորհրդային բանտերում:
1987-ին, ազատվելով բանտարկությունից և վերադառնալով Հայաստան, Հայրիկյանը նախկին ԱՄԿ-ականների հետ ստեղծեց Ազգային ինքնորոշում միավորում կուսակցությունը, որին անդամակցեցին նշանավոր այլ հայ այլախոհներ ու ԱՄԿ-ականներ՝ Ռազմիկ Մարկոսյանը, Սուսաննա Ավագյանը, Մովսես Գորգիսյանը, Մեխակ Գաբրիելյանը, Ազատ Արշակյանը, Աշոտ Նավասարդյանը, Հակոբջան Թաթևոսյանը:
Հենց ԱԻՄ-ի մի թևից էլ ստեղծվեց Հանրապետական կուսակցությունը:
1988-ին, երբ խորհրդային այլախոհները ազատվել էին բանտերից, Գորբաչովի հրամանով Հայրիկյանը, ով հրապարակավ և իր գործունեությամբ առաջ էր տանում Հայաստանի անկախության գաղափարը, արտաքսվեց Եթովպիա, այնտեղից անցավ Եվրոպա և Միացյալ Նահանգներ:
1990-ի նոյեմբերին նա վերադարձավ Հայաստան և իր տեղը զբաղեցրեց Գերագույն խորհրդում: Լինելով ԱՄՆ-ում, 1990-ին Հայրիկյանը ընտրվել էր խորհրդարանի պատգամավոր:
1991-ին Հայրիկյանը մասնակցեց նախագահական առաջին ընտրություններին և զբաղեցրեց երկրորդ տեղը՝ ստանալով քվեների 7 տոկոսը: 83 տոկոս քվեներով հաղթած Լևոն Տեր-Պետրոսյանի երդմանակալությանը Հայրիկյանը և ԱԻՄ-ականները պատասխանեցին սև դրոշների երթով:
1995-ի Ազգային ժողովի առաջին ընտրություններում Հայրիկյանի ԱԻՄ-ը հաղթահարեց 5 տոկոսի արգելքը և մտավ խորհրդարան:
1996-ի նախագահական ընտրություններում Հայրիկյանն իր թեկնածությունը հանեց հօգուտ ընդդիմության միասնական թեկնածու, Ազգային ժողովրդավարական միության (ԱԺՄ) առաջնորդ Վազգեն Մանուկյանի:
Ընտրություններից կարճ ժամանակ առաջ տեղի ունեցավ համախմբում Մանուկյանի շուրջ: Հայրիկյանից բացի՝ հօգուտ Մանուկյանի իրենց թեկնածությունը հանեցին Դեմոկրատական կուսակցության ղեկավար Արամ Սարգսյանը և «Արցախ-Հայաստան» միություն առաջնորդ Լենսեր Աղալովյանը: Մանուկյանին պաշտպանեց նաև ՀՅԴ-ն, որի գործունեությունը Հայաստանում կասեցված էր, իսկ նրա առաջնորդները՝ բանտարկված:
1996-ի նախագահական ընտրությունների ժամանակ Հայրիկյանի վարկանիշը դեռևս բավականին բարձր էր և ավելի բարձրացավ, երբ նա մի կողմ դրեց քաղաքական հավակնությունները և թեկնածությունը հանեց հօգուտ Մանուկյանի: Հետընտրական ցնցումների ողջ շրջանում Հայրիկյանը մնաց Մանուկյանի կողքին:
1998-ի իշխանափոխությունից հետո սկսվեց Հայրիկյանի և նրա կուսակցության հետընթացը: ԱԻՄ-ից հեռացան նրա բազմաթիվ անդամներ: 1998-1999 թթ. Հայրիկյանը Ռոբերտ Քոչարյանի խորհրդականն էր և Սահմանադրական բարեփոխումների հանձնաժողովի նախագահ:
1999-ի խորհրդարանական ընտրություններում ԱԻՄ-ը ստացավ ձայների միայն 2 տոկոսը և չանցավ խորհրդարան: Դրանից հետո ԱԻՄ-ը և Հայրիկյանը այլևս լուրջ մասնակցություն և դերակատարություն Հայաստանի ներքաղաքական կյանքում չեն ունեցել:
Թերևս, արժանահիշատակ են 2013-ի նախագահական ընտրությունները, երբ նախագահի թեկնածու Հայրիկյանը ընտրություններից երեք շաբաթ առաջ փողոցում մահափորձի ենթարկվեց: Դրա կազմակերպման մեջ մեղավոր ճանաչվեց նախագահի մեկ այլ թեկնածու՝ ինքնակոչ էպոսագետ Վարդան Սեդրակյանը:
Հայրիկյանը այդ ընտրություններում ստացավ քվեների 1 տոկոսից քիչ ավելին:
Կարդալ նաև՝
https://www.aniarc.am/2015/09/11/paruyr-hayrikyan-1987-1988-adis-abeba/
