Հայկական ուսումնասիրութիւններու «ԱՆԻ» կեդրոնը վերահրատարակութեան պատրաստած է Հնչակեան նշանաւոր գործիչներէն եւ կուսակցութեան տեսաբաններէն Ստեփանոս Սապահ-Գիւլեանի «Պատասխանատուները» հատորը:
Այն կարեւոր աղբիւր է 19-րդ դարու վերջը, 20-րդ դարու սկզբը հայ քաղաքական միտքի պատմութեան, այդ թուին՝ մէկ կողմէ ՍԴՀԿ եւ ՀՅԴ կուսակցութիւններու, միւս կողմէ՝ Երիտթուրքերու միջեւ վաղ շփումներու եւ գործակցութեան մասին:
Սապահ-Գիւլեանը իրադարձութիւններու մասին կը պատմէ որպէս անոնց մասնակից: Ըլլալով Հնչակեան կուսակցութեան առաջնորդներէն, ան Եւրոպայի մէջ հանդիպումներ ունեցած է Երիտթուրքերու տարբեր ներկայացուցիչներու հետ:
Սապահ-Գիւլեանը «Պատասխանատուները» գրած է 1915-1916-ին՝ Գահիրէի մէջ: 1974-ին գիրքը վերահրատարակուած է Պէյրութի մէջ:
«Պատասխանատուներ»-ը գիրքի ինչպէս նախկին երկու, այնպէս ալ երրորդ հրատարակութիւնը պիտի ըլլայ արեւելահայերէն եւ մեսրոպեան՝ դասական ուղղագրութեամբ:
Սապահ-Գիւլեանը ծնած է Նախիջեւանի Ճահուկ, այժմ՝ Ջահրի գիւղին մէջ 1861-ին: Սորված է Թիֆլիսի Ներսիսեան դպրոցէն ներս:
33 տարեկանին 1894-ին, միացած է Հնչակեան կուսակցութեան, դարձած անոր առաջնորդը: Հիմնադրած եւ խմբագրած է «Երիտասարդ Հայաստան»,«Հնչակ», «Վերածնունդ», «Նոր Աշխարհ» պարբերականները: Հեղինակ է շարք մը արժէքաւոր հատորներու:
Սապահ-Գիւլեանը մահացած է 1928թ. ապրիլին, Նիւ Ճըրզիի մէջ:
