WikiLeaks – Armenia No 120
2008-04-10
ԾԱՆՈԹ. – Այս հեռագիրը հայերեն առաջին անգամ թարգմանել է Նժդեհ Հովսեփյանը: Այն լույս է տեսել հետևյալ հասցեում՝ http://armlur.am/150847/:
2008թ. ապրիլի 9-ին տեղի ունեցավ Սերժ Սարգսյանի երդմնակալության արարողությունը: Այդ առիթով Հայաստանում ԱՄՆ գործերի ժամանակավոր հավատարմատար Ջոզեֆ Փենինգտոնը Պետքարտուղարություն ուղարկած իր զեկուցագրում նկարագրում է միջոցառումը՝ ուշադրություն դարձնելով հատկապես Սերժ Սարգսյանի ելույթին և դրանում առկա ուղերձներին:
Փենինգտոնի վրամեծ ազդեցություն էր թողել Ազատության հրապարակը զինվորներով լցնելու իշխանությունների քայլը: Նրա գնահատմամբ՝ Սերժ Սարգսյանի՝ երդմնակալության կապակցությամբ հնչեցրած ելույթը լի էր նախագահական քարոզարշավի ու իր հիմնական մրցակից Լևոն Տեր-Պետրոսյանի հանդեպ ծածուկ ակնարկներով:
«Նրա ելույթի տոնը ընդհանրականորեն խաղաղարարական էր: Անդրադառնալով նախագահական ընտրարշավին՝ Սարգսյանն այն որակեց նշանակալից, բայց վնասներով լի, շնորհակալություն հայտնեց նրանց, ովքեր արժանապատվությամբ ճանաչեցին իրենց պարտությունը և ընդունեցին իր՝ համագործակցության մեկնած ձեռքը»:
Դիվանագետը ուշադրություն է դարձնում Սերժ Սարգսյանի ելույթի այն հատվածին, որում նա ասում է. Մենք չենք կարող բաժանարար գծեր քաշել մեր ազգի միջև, ոչ էլ արհամարհել մեկս մյուսի մտահոգություններն ու ցավերը: Եթե մեր միջև չհասկացվածության պատ կար, ես կոչ եմ անում ձեզ միանալ մեզ՝ դա քանդելու համար: Մենք պիտի ստեղծենք Հայաստան, որտեղ պիտի գերիշխեն փոխադարձ հարգանքը, սերը և հանդուրժողականությունը:
Ամերիկացի դիվանագետի փոխանցմամբ՝ Սերժ Սարգսյանն ավելացրել է, որ իր ուժերն ամողջովին ներդնելու է, որպեսզի հայ հասարակությունում ձևավորվի փոխադարձ վստահության մթնոլորտ, և հաղթահարվեն բևեռացվածությունն ու առճակատումը:
Փաստաթղթում դիվանագետը հավելում է, որ «Սերժ Սարգսյանը խոսեց նաև ազատության հիմնախնդրից, ինչը, սակայն, այնքան էլ հուսադրող չէր»:
Փենինիգտոնի ուշադրությունն է գրավել Սարգսյանի ելույթի հետևյալ հատվածը. Անվերահսկելի ազատությունը կարող է կոնֆլիկտ առաջացնել հասարակական շահերի և այլոց իրավունքների հանդեպ, ինչը կանխելու համար պետությունը պետք է հանդես գա որոշ հիմնարար իրավունքների սահմանափակմամբ, որոնք չեն կարող լինել բացարձակ:
Ամերիկացի դիտորդի համար երդմնակալության օրը նշանակալից է դարձել նաև այն հանգամանքով, որ «նոր նախագահի ու իբր նրան ընտրած քաղաքացիների միջև որևէ շփում չեղավ: Ոստիկանության կողմից իրականացված խիստ միջոցառումները՝ մաքրել քաղաքի կենտրոնը սովորական քաղաքացիներից, փաստեցին, որ ոչ մի հայի, բացի արարողությանը մասնակցած պատվիրակներից, չթույլատրվեց անգամ հպանցիկ հայացք գցել իր նոր նախագահի վրա: Ոչ մի ժպիտ, ոչ մի ձեռքսեղմում, ոչ մի հասարակական ողջույն: Այսօրինակ վիճակը կարող է մասամբ բացատրվել մշակութային առանձնահատկությամբ: Մեզ տեղեկացրին, որ փակ արարողությունը սպասելի էր և բարձր պաշտոնյաների համար բավականին բնութագրական: Մի կողմ թողնելով մշակութային տարբերությունները՝ մենք չեն կարող չնկատել, որ Սերժ Սարգսյանի համար սա իրականում դարձավ կորսված հնարավորություն: Երդմնակալության արարողության ամեն պարագան՝ Սերժ Սարգսյանի ֆիզիկական մեկուսացվածությունը, նրա քարացած ու չժպտացող կեցվածքը և որոշումը՝ զինվորական ուժերն օգտագործել այս արարողության մեջ, միայն ու միայն խորացնում են նրա սառը ընկալումը հասարակության մեջ»:
Փենինգտոնի կարծիքով՝ Սերժ Սարգսյանը հայ հանրության մոտ ընկալվում է որպես ժողովրդից հեռու և թույլ՝ գլխավորապես հենված անվտանգության մարմինների վրա: Փենինգտոնը փաստաթղթի ավարտին նկատում է, որ Սերժ Սարգսյանն ազատության արժեքին վերաբերվում է ոչ թե որպես իդեալի, այլ որպես սպառնալիքի, որից պետք է զգուշանալ: Այս ընկալումը դիվանագետը բացասական է գնահատում, քանզի նրա համոզմամբ՝ այն հազիվ թե օգնի քաղաքական խաղաղության հաստատման ու Մարտի 1-ի վերքերը բուժելու գործում:
«Աննախադեպ քայլը՝ զինվորներին Ազատության հրապարակ բերելը, կարող է, հավանաբար, դիտվել որպես ուղղակի ռևանշ ու զգուշացում Լևոն Տեր-Պետրոսյանին, նրա աջակիցներին ու նաև հատկապես այն մարդկանց, ովքեր այս հրապարակը դիտարկում են որպես հակասովետականության ու Ղարաբաղյան շարժման խորհրդանիշ: Հայերը կարճ հիշողություն չունեն. զինվորների քայլքը հրապարակով և հանդուրժողականության մասին խոսքերն ուղիղ հակասության մեջ են միմյանց հետ և հազիվ թե հեշտությամբ մոռացվեն»:
Անգլերեն բնագիրը՝
Armenia’s Presidential Inauguration: Serzh stands alone – WikiLeaks, 2008
